start Jan Uyttendaele, Ringstraat 26, 9200 Dendermonde
Uitgegeven bij Het Spectrum en Van Dale Lexicografie, Utrecht, 1995, 1225 p., 595 BEF.
Deze Nieuwe Spellinggids is een coproduktie van de
drie grote woordenboekmerken Van Dale, Wolters en Prisma. Hij
bevat zo’n 130.000 woorden (dat is ongeveer 20.000 méér
dan het Groene Boekje) in wat de ondertitel noemt:
‘de nieuwe spelling volgens de richtlijnen van de
Nederlandse Taalunie, zoals geïnterpreteerd door de Spellingraad
van Van Dale Lexicografie’. Dat wil zeggen dat hij de
spelling volgt van de Grote Van Dale (inclusief de
afwijkingen van het Groene Boekje), die straks ook door
alle (vertaal)woordenboeken van de drie grote uitgeverijen zal
worden overgenomen.
De wijze waarop deze woordenlijst is samengesteld, verschilt in
twee belangrijke opzichten van de officiële Woordenlijst van
de Nederlandse taal: in de behandeling van de trefwoorden en
in de formulering van de spellingregels. Op de beide
verschilpunten gaan we, vergelijkenderwijs, wat dieper in, zonder
daarbij volledigheid na te streven. Deze Spellinggids bevat niet
alleen meer woorden, maar geeft ook meer grammaticale informatie
bij sommige soorten trefwoorden. Alleen bij de genusaanduiding
van de zelfstandige naamwoorden beperkt hij zich tot het lidwoord
(zonder specificering in mannelijk en vrouwelijk). Bij de
werkwoorden echter vermeldt hij niet alleen de hoofdtijden (lopen,
liep, gelopen), maar ook de derde persoon van de
tegenwoordige tijd (‘loopt’), alle onregelmatige vormen
(kunnen, kan, kan/kunt, kan, kon, konden, gekund) en het
als adjectief gebruikt voltooid deelwoord waarvan de spelling
problemen zou kunnen opleveren (hij besteedde geld’,
‘het bestede geld). Bovendien geeft hij niet alleen
betekenisinformatie bij homoniemen, maar ook bij homofonen
(woorden die gelijk klinken maar verschillend worden geschreven,
bijvoorbeeld reizen en rijzen). En verder bevat
hij verschillende soorten verwijzingen: van een onjuist gespeld
woord naar de correcte spelling (rekord: niet-erkende vorm
van record; kado: niet-erkende vorm van cadeau) en van de
onregelmatig vervoegde vorm van een werkwoord naar de infinitief
(reed: vervoegde vorm van rijden). Ten slotte vind je in
de Spellinggids ook een groot aantal afkortingen met lidwoord,
bijvoorbeeld UIA (Universitaire Instelling Antwerpen): de
en tso (technisch secundair onderwijs): het, een grotere
hoeveelheid geografische namen en een alfabetische bijlage met de
vervoegingen van Engelse werkwoorden (afchecken, afkicken
enz.).
Totaal anders ingericht dan de systematische ‘Leidraad’
van het Groene Boekje, is het alfabetisch geordende
overzicht van de spellingregels, dat aan de eigenlijke
woordenlijst voorafgaat. Daarin zijn de oplossingen voor
mogelijke spellingproblemen gemakkelijker op te zoeken dan in de
‘Leidraad’, die overigens geen register bevat.
Bovendien zijn de regels hier veel handiger gepresenteerd
(bijvoorbeeld door middel van vuistregels) en veel leesbaarder
geformuleerd. Samenstellers van spellingboekjes voor het
secundair onderwijs zullen daar hun voordeel mee kunnen doen,
want de spellingregels van het Groene Boekje zijn in
veel gevallen voor scholieren volstrekt onverteerbaar.
Samengevat: De Nieuwe Spellinggids van de Nederlandse Taal
is een echte spellinghulp voor het grote publiek, die meer
trefwoorden bevat, meer informatie geeft en gebruiksvriendelijker
is dan het Groene Boekje. Hij is weliswaar minder
compact en minder luxueus uitgegeven dan de officiële
woordenlijst, maar als we ook rekening houden met de prijs, dan
verdient hij zonder enige twijfel de titel van beste koop.
start